Andere type woonplaatsen
Het dorp is overigens niet het enige type woonplek waar Fryslân rijkelijk mee bezet is. In de volle en late middeleeuwen verwierven een aantal Friese woonplaatsen stadsrechten. We hebben het dan over de elf steden. Daarnaast zijn er dorpen die op een gegeven ogenblik behoorlijk groeiden. Ze kregen een (klein)stedelijk karakter en stonden soms op de nominatie om stadsrechten te krijgen. Deze ‘vlekken’ (oude benaming ‘vlecken’) konden in de middeleeuwen al stedelijke kenmerken bezitten (Berltsum), maar in een aantal gevallen kon de groeispurt ook pas veel later komen (Drachten).
Naast de wat grotere woonplekken kent Fryslân ook een bijzonder hoge dichtheid aan gehuchten en buurtschappen. Van oudsher hadden deze plaatsen geen kerk. Gehuchten en buurtschappen zijn in de meeste gevallen bescheiden van omvang gebleven. Vaak tellen ze niet meer dan een handjevol woningen. Het Friese platteland wordt bovendien gekenmerkt door vele verspreid liggende (boeren)erven.
